Bitki çoğaltma, bir bitkiden yaprak, tohum, dal alarak ya da bitkiyi soğan, yumru veya köklerinden ayırarak yeni bir bitki elde etme işlemine denir. Bitki çoğaltma hem profesyonel bir şekilde, çok sayıda bitki elde etmek için; hem de ev ortamında yeni çiçek ve saksı bitkileri elde etmek için basit malzemelerle yapılabilir.
Bitki yetiştirmek, insanlara iç mekânlarda bile doğa ile birebir ilişki kurma imkânı sunar. Bahçe, balkon, ev ve ofis gibi yaşam alanlarınızda bitkiler yetiştirmek için seralardan bitkiler alabilir; yakınlarınızın bitkilerinden ya da doğada gördüğünüz bitkilerden yaprak, dal ya da kök gibi parçalar alarak bitki çoğaltma yapabilirsiniz. Bitki çoğaltmanın bitkiden bitkiye değişkenlik gösteren farklı yöntemleri vardır. Yaşam alanlarınızı bitkilerle donatmak, bitkilerden gelen pozitif enerjiyi hayatınıza dahil etmek için bitki çoğaltma teknikleri ile ilgili merak ettiğiniz her şeyi yazımızda bulabilirsiniz!
Bitki Çoğaltma
Bitki çoğaltma, bağ ve bahçe oluşturmak veya yeni süs bitkileri elde etmek için yapılan çalışmalardır. Bu çalışmada bitkinin türüne göre farklı yöntemler uygulanır. Çoğaltma işlemi için tek bir kural yoktur. Bitkileri çoğaltmak için başvurulacak yöntem bitkiye göre farklılık gösterir. Bitki bakmak gibi bitki çoğaltmak da sabır isteyen bir iştir. Bazı bitkilerde bir yaprağın ya da dalın köklenme işlemi uzun sürebilir. Kökünden ayırdığınız bitkinin yeni saksısına adaptasyonu sizin tahmininizden çok daha uzun sürebilir. Bu yüzden bitki çoğaltmaya başlamadan önce bu iş için zaman ve sabır gerektiğini unutmamalısınız.
Çoğaltacağınız bitkiyi iyi tanımalı, hangi koşullarda yeni yerine tutunmaya hazır olabileceğini bilmeniz gerekir. Bitki çoğaltma işinde unutulmaması gereken noktalardan bir diğeri ise bitkilerin canlı olduğudur. Bitkiler ana gövdesinden, alışık olduğu bahçeden, köklendiği topraklardan ayrıldıktan sonra yeni yerine kısa sürede alışıp kuvvetle tutunabilir. Ancak bazen beklediğiniz kökler bir türlü gelmeyebilir. Böyle durumlarda umutsuzluğa kapılmak yerine bitkinin neye ihtiyacı olduğunu belirlemek, bulunduğu ortamı değiştirmek, ona zaman vermek daha iyi bir sonuçla karşılaşmanızı sağlayabilir.
Bitki Çoğaltma Teknikleri Nelerdir?
Bitki çoğaltma teknikleri iki ana grupta toplanır. Bunlar eşeyli çoğaltma ve eşeysiz çoğaltma olarak sıralanabilir. Bu iki çoğaltma yöntemi de kendi içinde gruplara ayrılır. Gelin, bitki çoğaltma yöntemleri hakkında detaylı bilgilere göz atalım.
-
Eşeysiz Çoğaltma:
Eşeysiz çoğaltmada bitkinin parçaları, kökü, soğanı ve dalı gibi parçalar kullanılır. Bu yöntem dört farklı teknikle uygulanır.
Ayırmayla bitki çoğaltma: Bitkilerin soğanları ya da yumru köklerinin yeni bir bitki elde etmek için kullanılabilir. Bu işleme ayırmayla bitki çoğaltma adı verilir. Bu çoğaltma işleminin bahar aylarında yapılması tavsiye edilir. İşlem sırasında kök, yumrusu ya da soğanı ile birlikte toprağından dikkatle bir şekilde ayrılır. Kök üzerindeki topraklar temizleyerek köklü yumruları yeni toprağına dikebilirsiniz. Sümbül, soğanları ayrılarak çoğaltılabilen bitkilerdendir.
Çelikle bitki çoğaltma: Çelik; çoğaltmak istenilen bitkilerden dal, yaprak ve kök gibi kısımların kesilmesi ile elde edilir. Çelikle yapılan çoğaltma işlemlerinde elde edilen yeni bitki, çoğaltıldığı bitkinin özelliklerine barındırır. Menekşe ve suculent türleri çelikle çoğaltılabilen bitkiler arasındadır.
Daldırmayla çoğaltma: Daldırma, ana bitkiden ayrılmamış bir dalın köklendirilmesi ile yapılan çoğaltma yöntemidir. Dalda kök oluşumu gözlemlenince ana bitkiden ayrılıp yeni toprağına alınabilir.
Bir bitkiden dal alındıktan sonra hem yeni elde edilen bitkiye hem de ana bitkiye bitki türüne göre gerekli olan bakım verilir. Özellikle esnek dallara sahip olan bitkilerin daldırma yöntemi ile çoğaltılabilir. Son derece basit, kolay uygulanabilir bir yöntemdir ve bitki çoğaltmak için en çok tercih edilen yöntemler arasındadır. Kauçuk bitkisi, Monstera Deliciosa gibi ev ve ofis bitkilerini bu yöntemle çoğaltabilirsiniz.
Aşıyla çoğaltma: İki farklı bitkiye ait parçanın kaynaştırılıp bir bitki olarak yetiştirilmesi yöntemine verilen addır. Bu yöntem özellikle meyve bahçelerinde sayısı azalan meyve ağaçlarını çoğaltmak amacıyla kullanılır. Gül, aşı ile çoğaltılabilen bitkiler arasında yer alır.
2. Eşeyli Çoğaltma:
Erkek ve dişi eşey hücrelerinin birleşmesiyle tohum oluşur. Daha sonra tohumdan yeni bir bitki yetiştirilir. Bu tip bitki çoğaltma şekline eşeyli çoğaltma denir.
Tohumla Çoğaltma: Bitkilerin tohumlarının kullanılarak yeni bir bitki elde edilmesine verilen addır. Tohumla çoğaltma, daha çok çiçek çoğaltmak için kullanılan bir yöntemdir. Çiçek tohumları, yeni çiçekler oluşturmakta kullanılır. Çiçeklerden alınan tohumlar toprağa ekilmeden önce filizlenmenin daha çok gerçekleşebilmesi için suda beklemeye alınır. Tohumlar bir süre suda bekletildikten sonra toprağa serpilir ve çiçeklerin filizlenmesi beklenir. Filizlenme süresi, çiçekten çiçeğe farklılık gösterir.
