Ev bitkilerini çay ile sulama fikri oldukça popüler ve tartışılan bir konudur. Peki çiçeğe çay dökmek gerçekten faydalı mıdır? Ya da toprağa çay posası ilave edilirse gübre yerine geçer mi? Bu sorulara cevap bulmak, evinde bitki yetiştiren, geri dönüşüm ve çevre duyarlılığı olan çay tiryakileri için son derece önem taşır. Her ne kadar konuya açıklık getiren bilimsel bir makale henüz yayınlanmamış olsa da, çay suyu ve posasının bazı bitkilerin gelişiminde olumlu katkı sağladığına dair deneyimler mevcuttur.
Bitki severlerin deneyimlerine göre; artmış ya da taze demlenmiş çayın sulamada kullanılması; bitkileri nemlendirmeye, gübrelemeye ve beslemeye yardımcı olabilir. Ayrıca çiçeklere çay suyu dökmenin basit, sürdürülebilir ve uygun maliyetli olması, bitki dostlarını cezbeden önemli bir husustur. Fakat her bitkiye demlikte kalan çayı dökmek doğru değildir. Çayın demi ya da posasını vermeden önce sulanan bitkinin pH ihtiyacı konusunda bilgi sahibi olmak ve bilinçli adım atmak gerekir. Aksi halde istenmeyen üzücü sonuçlarla karşılaşmak olasıdır. Çünkü çay, toprağın asit oranını artırır ve her bitki asitli topraktan hoşlanmaz.
Yüzyıllardır iyileştirici ve rahatlatıcı özellikleriyle bilinen çayın içerisinde pek çok faydalı bileşen bulunur. Bu bileşenler, doğru miktarda ve zaman aralıklarında kullanıldığında insanlara olduğu gibi bazı bitkilere de yarar sağlar. Kullanılan çay markası organikse, daha az böcek ilacı (pestisit) içereceği için toprağa katkısı son derece olumlu olur. Bu durumda çayın demi yanı sıra toprağa çay posası da eklenebilir. Çay yapraklarındaki organik bileşenlerin toprağa geçmesi, toprağı zenginleştirir ve bitkilerin daha iyi beslemesine olanak sağlar.
Çiçeklere çayın demi ya da artan posası verilmek isteniyorsa, kullanılacak çayın siyah ya da yeşil çay olması avantajdır. Bardakta kalan sütlü ya da şekerli çayın bitkilere verilmesi tavsiye edilmez. İçinde herhangi başka katkı maddesi olan çaylar da bitkilere verilmemelidir.
Çayın Çiçeklere Faydaları Nelerdir?
Çayda bulunan nitrojen, potasyum ve fosfor gibi mineraller, makro ve mikro besinler; iç mekân bitkileri yanı sıra bahçe bitkileri için de faydalı olabilir. Nitrojen, yaprakların büyümesini teşvik eder. Bitkilere dinlendirilmiş çay demi vermek ya da kuru çay yapraklarını toprağa serpmek, özellikle uzun saplı bitkilerin daha gür görünmesine yardımcı olur. Çay, toprağın nem tutma oranını artırmasıyla da faydalıdır. Çay dökmek, bir anlamda bitkiye besinle dolu su vermek demektir. Fakat bitkileri çayla sulamaya karar vermeden önce çayın içerisinde bitkilerin büyümesini engelleyecek başka bileşenler olduğunu da unutmamak gerekir. Bu bileşenlere flor ve alüminyum örnek olarak verilebilir.
Çayın içerisinde, her bitkinin sevmediği tannik asit de bulunur. Tannik asit, çaydaki alüminyum ile birleştiğinde toprağı asidik hale getirir. Bir başka deyişle, tannik asit nedeniyle toprağın pH seviyesi düşer. En asidik toprak pH’ı 0,0 ve en alkali toprağın pH değeri 14,0’dür. Bir toprağın asidik olarak adlandırılması için pH değerinin 5,5’dan az olması gerekir. Bu bilgi, bitkilerin ne tip toprak sevdiğiyle ilgilidir ve akılda tutulmasında fayda vardır.
Bitkiye çay demini ya da posasını vermeden önce bitkinin böyle bir ihtiyacı olduğundan emin olmak önemlidir. Asitli toprağı sevmeyen bitkiler, doğal olarak çaydan da hoşlanmaz. Bu tür bitkilere çayın demi doğrudan verilmemelidir. Bu tür bitkileriniz varsa, artan çayı değerlendirmek için kompost gübresi yapmayı öğrenebilirsiniz. Balkonunuzda ya da bahçenizde kendi organik gübrenizi yaparken çay posalarının tamamını kullanabilir ve bu sayede çevreye katkı sağlayabilirsiniz. Komposta eklenen kullanılmış çay yaprakları, eklediğiniz diğer organik atıkların parçalanması için gereken nitrojen seviyesini artırır ve böylece sürece katkı sunar.
Bitkilere aşırı gübre vermek ne kadar yanlışsa, aynı şekilde her gün çiçeğe çay dökmek de yanlıştır. Çiçekler asitli toprağı seviyor olsa dahi her gün çay vermek doğru olmaz.
Özetlemek gerekirse, uygun bitkileri çayla sulamanın avantajları şu şekildedir;
- Büyümeyi teşvik eder.
- Kök gelişimine yardımcı olur.
- Yaprak gelişimini artırır.
- Bitkiyi nemlendirir.
- Toprağın gübrelenmesini sağlar.
- Bitkilerin genel konforunu artırır.
- Bitkilere besin desteği sağlar.
Çay Hangi Bitkilere Verilebilir?
Çiçeğe çay dökmek, asidik toprakta mutlu olan bitki türleri için faydalıdır. Aşağıda listesini görebileceğiniz asidik koşulları seven bitkileri yetiştiriyorsanız, kalan demli çaylarınızı lavaboya dökmek yerine doğaya kazandırabilirsiniz.
- Afrika menekşeleri
- Açelyalar
- Nergisler
- Bazı begonyalar
- Mavi ortancalar (pembeler değil)
- Bazı orkideler (hepsi değil)
- Atatürk çiçeği
- Kauçuk bitkisi
- Kurdele çiçeği
- Güller
- Domates
- Bazı sebzeler
- Bazı meyveler
Bazı bitkiler, alkali toprak tercihleri ya da kafeine duyarlılıkları nedeniyle çay verilmesinden hoşlanmaz. Örneğin krizantem, karanfil, papatya, pembe ortanca, sardunya, ayçiçeği, kaktüs, kadife çiçeği ve şakayık gibi çiçeklere çay verilmesi önerilmez. Alkali koşulları seven bitkilere çay verdiğinizde yapraklarının sararması, bitkinin verdiği tepki olarak değerlendirilmelidir.
Çay Bitkilere Nasıl Uygulanır?
Toprağa çay posası artıklarını direkt dökebilirsiniz. Demi tamamen biten çayı bu şekilde değerlendirmek mümkündür. Demlikte kalıp soğuyan çayın demi ile çiçekleri sulamak bir diğer yöntemdir. Ancak çayın sıcak olmamasına dikkat etmelisiniz. Buzlu suyla sulanan bitkiler nasıl soğuk stresine maruz kalırsa, sıcak çay da bitkilerde sıcak stresine yol açar. Sıcak su ya da çay vermek, bitkide solmaya, yaprakların düşmesine, yaprakların kahverengiye dönmesine ve maalesef çiçek kaybına sebep olabilir. Bu nedenle demlikte kalan çayı bitkilere vermeden önce bir gece dinlendirip soğutulması tavsiye edilir.
Kullanılmış poşet çayların kâğıdı eğer suda çözünüyorsa, olduğu gibi toprağa gömebilirsiniz. Suda çözünmeyen sentetik çay poşetlerinin ise içini açıp sadece posasını toprağa eklemek gerekir. Poşet çayın üzerindeki zımba teli ve iplikler ayrılarak çöpe atılmalıdır.
Bitkilere gübre olarak siyah çay, yeşil çay ve bitki çayları verilebilir. Bitkilere faydalı olan nitrojen oranı siyah çayda en yüksektir. Yeşil çay da bu anlamda iyi bir tercihtir. İçlerinde tatlandırıcı ve katkı maddesi olmayan papatya gibi diğer bitki çayları da bitkilere faydalıdır. Bitkisel çaylar, topraktaki besin miktarını artırır, bitkilerin nemlenmesine yardımcı olur.
Nasıl ki insanlar fazla çay içince zarar görürse, aynı şey bitkiler için de bu geçerlidir. Bitkileri çayla sularken ya da toprağına posa eklerken aşırıya kaçılması birtakım sorunlara neden olabilir. Aşırı çay verilen toprakta alüminyum gibi ağır metaller birikir. Bu da bitkinin büyümesini yavaşlatır, çiçek açmasını engeller.
Bitkileri çay ile sulamak için 1 ölçü çayın demi, 10 ölçü su ile seyreltilerek kullanılabilir. Bu şekilde dengeli besin takviyesi toprağa eklenmiş olur. Bitkiye verilecek çay kürünü üç ayda bir tekrarlayabilirsiniz. Bitkilerinizin çaya verdiği tepkiyi gözlemleyerek uygulama periyodunu kendiniz belirleyebilirsiniz. Eğer çay verilen bitkinin gelişiminde bir iyileşme olduysa, uygulama üç ayda bir tekrar edilebilir. Aksine bitkinin gelişimi ya da çiçeklenmesi durduysa çay vermekten vazgeçmeniz gerekir.
Toprağa çay posası eklemek ise birkaç yöntemle sağlanabilir. Posa, toprağa direkt dökülebilir. Çay yapraklarını komposta ekleyip organik gübre haline getirmek de çok fayda sağlar.
Taze Çiçek’ten keyifle seçip alacağınız asidik ortamı seven bitkilere gerektiği ölçüde ve periyotta çay vererek onları mutlu ve sağlıklı bir şekilde büyütebilirsiniz. Çiçek dostu olmak, her gün yeni bilgiler öğrenmeyi de beraberinde getirir.
