Orkide, tropikal ve ılıman bölgelerde yetişen çok çeşitli renk, şekil ve boyutta çiçekler açan en güzel çiçek ailelerinden biridir. Aynı zamanda büyük bir bitki ailesi olan orkide, 700’den fazla cins ve yaklaşık 28.000 ayrı tür içerir. Evde veya bahçede yetiştirilebilen orkide, bakımı biraz özen isteyen, ancak doğru şartlar sağlandığında uzun süre çiçek açan dekoratif ve zarif bir süs bitkisidir. Orkide bakımı nasıl olur sorusuna cevap verebilmek için öncelikle orkidenin türüne, çiçeklenme dönemine, mevsime, çiçeğin yetiştirildiği ortama dikkat edilmesi gerekir.
Farklı türleri ve renkleriyle büyüleyici görünen orkideler Dendrobium, Oncidium, Cattleya, Vanda ve Miltonia gibi farklı türlere sahiptir. Orkide çeşitleri ve bakımı birbiriyle oldukça ilişkilidir. Çünkü her türün kendine özgü güzellikleri ve bakım gereksinimleri vardır.
Orkide Bakılan Ortamın Sıcaklığı Ne Olmalıdır?
Orkide, güneş ışığına ihtiyaç duyan bir bitkidir. Fakat orkidenin güneş ışığını doğrudan değil, dolaylı olarak alması gerekir. Orkidenin, güneş ışığının çok olduğu güney veya batı cepheli pencerelerde, perde arkasında veya camın yanında tutulmalıdır. Orkide, güneş ışığının az olduğu kuzey veya doğu cepheli pencerelerde, camın önünde veya yakınında tutulmalıdır. Çünkü orkide, güneş ışığının çok fazla veya çok az olduğu ortamlarda yetiştirilirse bir süre sonra yapraklarında sararma, solma, kuruma veya yanma gibi sorunlar yaşayabilir.
Ilıman iklim bitkisi olan orkide, çok soğuk veya çok sıcak ortamlardan hoşlanmaz. Orkide, aydınlık ancak direkt güneş ışığı almayan ortamda yetişir ve genel olarak 15-30 derece arasında bir sıcaklıkta iyi gelişir. Orkide, sıcaklık değişimlerine karşı hassas bir bitki olduğu için kışın ısıtılan odalarda veya yazın doğrudan güneş altında bırakılmamasına özen gösterilmelidir. Sıcaklık farkının 5 dereceden fazla olmadığı, sabit bir ortamda tutulması orkidenin gelişimi için oldukça önemlidir.
Orkide Hangi Sıklıkla Sulanmalı?
Orkidelerin sulanması, doğru yöntem ve zamanlamayı gerektirir. Tropikal bir bitki olan orkide, nemli ortamları sever. Bu sebeple orkidenin toprağı kuru kalmamalı, kurudukça sulanmalıdır. Orkide sulama sıklığı, mevsime, ortamın nemine, orkidenin türüne ve saksının malzemesine göre değişir. Orkide, genellikle yazın haftada 2-3 kez, kışın haftada 1 kez sulanmalıdır. Orkide sulanırken suyun oda sıcaklığında olmasına, saksının dibinde su birikmemesine, yaprakların ve çiçeklerin ıslanmamasına özen gösterilmelidir. Ayrıca orkide sulanırken suyun içine bir miktar orkide gübresi eklenmesi de orkidenin beslenmesine yardımcı olarak gelişimini ve çiçeklenmesini destekler.
Orkide sulanırken kullanılan daldırma yöntemi ve dökme sulama gibi farklı yöntemler vardır. Daldırma yöntemi ile sulama yapılırken özel sulama kabının yarısına kadar su doldurulur. Orkideler bu suyun içine konularak yaklaşık 10 dakika boyunca bekletilir. Saksının altında bir su tabağı bulundurulmalıdır. Bu sayede fazla suyun dışarı akması önlenebilir. Dökme sulama yönteminde ise orkide saksısına üstten su verilir. Orkidelerin saksı harcının komple ıslanana kadar sulanması önemlidir.
Orkide Bakımı Nasıl Yapılır?
Orkide bakımı, orkidenin sağlıklı kalmasını sağlar. Evde orkide bakımı yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalar bitki için doğru ortamın oluşturulması, ışık ve sıcaklığın uygun koşullarda olması, hava dolaşımının sağlanması, sulama, besleme ve budamanın doğru zamanda yapılmasıdır.
Doğru Ortamı Oluşturmak:
Orkide bakımında izlenecek adımlardan ilki, orkide için doğru bir ortam oluşturmaktır. Orkide için en uygun olan saksı tipi su tahliye delikleri olan saksılardır. Eğer su tahliye deliği bulunmayan saksılarda orkide yetiştirilmeye çalışılırsa orkidelerin kökünde çürüme meydana gelebilir. Su tahliye deliği olan saksılarda bir saksı altlığı kullanmak, suyun zemine dökülmesini önlemek adına oldukça önemlidir. Yine saksı seçiminde dikkat edilmesi gereken başka nokta da saksının yarı saydam olması gerektiğidir. Çünkü orkide kökleri sağlıklı şekilde gelişebilmek için ışığa ihtiyaç duyar. Kökler su ve minerallerin sağlanmasının yanında ışık iyi olduğunda kendi yaprak yeşilini oluşturarak orkidelerin büyümesine fayda sağlar. Orkidelerin genellikle saksı değişimine ihtiyacı vardır, çünkü kökler zamanla daha fazla alana ihtiyaç duyar. Her iki ile üç yılda bir orkide saksıları değiştirilmelidir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise orkidenin çiçeklenme döneminde kesinlikle saksısının değiştirilmemesi gerektiğidir.
Doğru Toprak Seçimi ve Hava Dolaşımının Sağlanması:
Orkidelerin toprağının doğru seçilmesi de, bitki için gerekli ortamı oluşturma konusunda önemli bir adımdır. Orkide toprağı genellikle sıkışmayan, iyi drene olan, hava geçirgenliği yüksek olan bir karışımdan oluşmalıdır. Bu karışımda kullanılan malzemeler arasında kabuklu fındık, hindistan cevizi lifi, kömür parçaları, turba yosunu ya da perlit bulunabilir. Orkideler toprakta büyümediğinden köklerinin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için hafif bir hava dolaşımı sağlanmalıdır. Bunun için özellikle yaz aylarında, havanın nemli olduğu zamanlarda pencereler açılarak evde hafif esinti oluşturulabilir. Durağan havayı önlemek için düşük hızda bir tavan vantilatörü veya orkidelerden uzakta ayaklı vantilatör kullanmak da orkide bakımı için gerekli olan hava dolaşımının sağlanmasında yardımcı olur.
Işık ve Sıcaklık:
Orkide bakımında bitki için doğru ortam oluşturulduktan sonra ışık ve sıcaklığın da uygun koşullarda olmasına dikkat edilmelidir. Orkideler, doğrudan güneş ışığından kaçınarak parlak, filtrelenmiş ışıkta gelişir. Bu sebeple orkidelerin güneye veya doğuya bakan pencerelerin yakınına koyulması tavsiye edilir. Orkidenin doğru ışıkta olup olmadığını anlamak için gölge tekniği kullanılabilir. Bu tekniğe göre eller orkidenin bulunduğu duvara tutulur. Eğer elin gölgesi çok az ise ışık, orkide için yeterli değildir. Gölge açık gri ise ışık, orkide için ideal miktardadır. Gölge koyu gri veya siyah olması ise orkidenin çok fazla ışık aldığı anlamına gelir. Evin 16-24°C arasında bir sıcaklıkta tutulması da orkide gelişiminin sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için önemlidir. Çünkü orkideler soğukta üşür, sıcakta da yaprakları zarar görür.
Kışın orkide bakımı, yaz aylarına göre bazı farklılıklar gösterebilir. Örneğin kışın orkideler daha az güneş ışığına ihtiyaç duyduğundan su gereksinimleri de azalır. Bu sebeple orkidelerin sulama sıklığı kış aylarında azaltılmalıdır. Orkideler, kışın oda sıcaklığının 15°C’nin altında olmamasını tercih eder ve daha az gübreleme ihtiyacı duyar. Ayda bir kez dengeli bir sıvı gübre kullanımı kışın orkide bakımında yeterli olur.
Sulama, Besleme ve Budama:
Orkide bakımı sulama uygulamalarının zamanında ve doğru bir şekilde yapılmasıyla büyük ölçüde sağlanır. Orkideleri kurumadan hemen önce sulamak ve nem oranını %40’tan daha azsa orkideleri nemlendirmek, bitkinin gelişimi için son derece önemlidir. Orkidelerin yeterince sulanıp sulanmadığını anlayabilmek için kökler gözlemlenmelidir. Kökler parlak ve yeşil ise orkide yeterli
miktarda sulanmıştır. Kökler kahverengi ve iri ise orkide fazla sulanmıştır. Kökler gri veya beyaz görünüyorsa bu, orkidenin yeterli sulanmadığını gösterir.
Çiçeklenme dönemlerinde ayda bir gübreleme yapmak ve dengeli bir sıvı gübre kullanmak orkidenin büyümesine ve çiçeklenmesine yardımcı olur. Ölü çiçek saplarını kesmek yani budama yapmak orkidelerin sağlıklı bir şekilde gelişebilmeleri için izlenecek adımlardan sonuncusudur. Bu adımların doğru ve zamanında izlenmesi sağlıklı orkidelerin yetiştirilebilmesi için oldukça önemlidir.
Orkide bakımı nasıl yapılır sorusuna cevap veren bu metin doğrultusunda Taze Çiçek’in belirttiği gerekli adımlar dikkate alınarak yetiştirilen orkideler, çok daha sağlıklı görünür ve rengarenk çiçekleriyle evlerde bahar havasını daha uzun süre estirir.
